---

مواضع انجام حجامت

 

- جلوی سر:  ی(حجامت) ن ناحیه مضر حس و ذهن است.

کسی که حجامت می کند باید متوجه وجود شریان بزرگی که نزدیک موضع حجامت است باشد، پس بایستی مراقب موضع

شریان باشد تا تیغ به آن نخورد چرا که اگر تیغ به آن برخورد کند باعث خونریزی شده و به سختی قطع می شود. اگر این شریان

قطع شود به شنوایی و بینایی و همچنین ذهن آسیب می رسد.  

          

2- حجامت هامه:

  الف ) محل آن : حجامت بالای سر می باشد. اگر شست را میان دو ابرو قرار  دهیم انگشت نشانه ( ابهام) به هر   کجای سر که رسید محل  حجامت سر است.

  ب) کاربرد:

  1- اختلاط عقل

 2- سرگیجه حقیقی ( دوار)

 3- سنگینی سر و تن

 4- بیماریها ی چشم

 5- سبوسه

 6- جذام

7- درد کلیه

  8- آماس بیضه

  9- کند شدن سفیدی مو

این سخن عام نیست بلکه در اکثر موارد باعث افزایش سفیدی مو

می شود. بسته به وضعیت بیمار این تاثیر متفاوت است.

ج) عوارض جانبی:

  - اختلال در فهم و حافظه

  - ردائت فکر و امراض مزمنه

  - در کسانیکه بیم نزول الماء ( آب مروارید) وجود دارد نباید انجام شود مگر در موارد  مقتضی.

 د) در لسان روایات: این حجامت به عنوان نجات بخش آمده است و به عنوان شفای بسیاری از بیماریها از آن ذکر شده  است از جمله جنون ، جذام ،برص ، کسالت، خواب آلودگی ، درد دندان ، نابینایی و سر درد.

3- قمحدوه ( پس سر):

 الف) محل: روی استخوان پس سری همان موضع برجسته ای که بالای فقرات گردن است و در  زمان افتادن انسان به زمین اصابت می کند.

 ب) کاربرد:     1- بیشترین منفعت حجامت پس سر و هامه بیماریهای چشم است.

2- سنگینی سر

3- درد گوش و آماسهای آن

4- پاکسازی سر

ج )عوارض جانبی: مانند حجامت هامه

  4- نقره: این حجامت جانشین فصد اکحل و در برخی منابع مانند التصریف ، جانشین فصد قیفال است. این حجامت باید  پس از استفراغ کامل بدن انجام یابد.

الف) محل: گودی گردن

 ب) کاربرد:   1- سنگینی ابروان و سر         6- سردرد نبض دار

         2- مشکلات چشم                                 7- غلبه خون در سر

           3- نزول الماء                                      8- گشادی سوراخ عنبیه

          4- بد بویی دهان                                  9- زکام و نزله

          5- رطوبت جفن                                  10- قرحه در بینی

 ج) عوارض جانبی :

فراموشی : به همین جهت در شرع ممنوع شده است ولی این مختص به حجامت با تیغ است.   همچنین اگر کمی پایین تر حجامت کنیم رفع عارضه می شود. در برخی منابع نیز اعتیاد به این حجامت باعث  فراموشی شمرده شده است.

 در مواردی که دماغ سرد است و یا بیمار مبتلا به نزله است نباید حجامت نقره انجام داد لذا در   پیران و کسانی که  بیماری سرد در سر دارند باید از آن اجتناب کنند.

   د) در روایات : برای سنگینی سر مفید بیان شده است.

5- اخدعین:

 این حجامت جانشین فصد قیفال و در برخی منابع باسلیق است.

  الف) محل: اخدعین دو رگ بر گردن است . حجامت این ناحیه روی شانه و دو طرف گردن انجام   میشود. اما می توان آن

را بر یکی از اخدعین انجام داد.

  ب) کاربرد :    1- ارتعاش سر

                      2- درد سر و شقیقه( میگرن)

                      3- درد چشم و گوش و بینی

                      4- ریش های دندان

                      5- خناق

 در این موارد نافع تر از فصد گردن است.

  ج) عوارض جانبی:

  - رعشه سر: صاحب بحرالجواهر معتقد است حجامت اخدعین در افراد ضعیف الدماغ باعث رعشه سر   می شود. ولی صاحب کتاب کامل الصناعه مداومت بر آن را باعث رعشه سر می داند.

 تذکر: در این نوع از حجامت به دلیل وجود شریانهای مهم در این ناحیه نباید تیغ ها را عمیق زد.

د) در روایات: مفید برای ناراحتیهای چشم و صورت بیان شده است که باعث بهبود جریان خون در عضلات و عروق سر می شود.

 

6- کاهل ( مهره های پشت یا میان دو شانه ) :

این حجامت جانشین فصد باسلیق و در برخی منابع باسلیق و اکحل است .

 الف) محل : بین دو کتف حدود مهره ها ی T2-T4 روی ستون فقرات

می باشد.

ب) کاربرد:     - درد شانه            

                      - درد حلق

                      - خفقان خونی

                      - ربو و تنگی نفس و سرفه و امتلاء  و سل

  ج) عوارض جانبی : - باعث ضعف دهانه معده ( در صورتیکه مقابل معده باشد)

    - خفقان که منجر به تپش قلب و غش می شود.

  برای رفع این عوارض بایستی کمی بالاتر حجامت را انجام داد. اگر مکانی که در بالا ذکر شد یعنی   بالای مهره T4 رعایت شود مقصود حاصل است. اما اگر به منظور درمان سرفه و خلط خونی  ( هموپتیزی)

   حجامت می کنیم بایستی کمی پایین تر حجامت کنیم.

    د) در روایات: این حجامت مفید در رفع خفقان و التهاب ناشی از امتلاء و زیادی حرارت شناخته      شده است. همچنین

مکان آن توسط جبرئیل به پیامبر آموزش داده شده است. 

 

 7- حجامت تحت ذقن ( زیر زنخدان – زیر چانه) :

 این حجامت جانشین فصد چهار رگ دو لب است .

  الف) محل: زیر چانه

    ب) کاربرد:     1- پاکسازی سر و فکین

                             2- امراض صورت

                             3- امراض دهان

                             4- امراض لثه و دندان

                             5- درد گلو  

                             6- سستی و فروهشتگی زبان

   ج) عوارض جانبی: بیان نشده است.

   د) در روایات: برای دردهای دهان و فساد لثه مفید شناخته شده است.

 

8- حجامت کبد:

  الف) محل: در محل تقاطع دو خطی که از T11 و زاویه تحتانی اسکاپوئید روی دنده 10 ایجاد می شود.

 ب) کاربرد: آماس و حرارت جگر .

 ج) عوارض: عوارض ذکر نشده است .

 

9- حجامت طحال :

          الف) محل: مانند کبد اما در سمت چپ

          ب) کاربرد: کسی که زهر خورده باشد.

          ج) عوارض: ذکر نشده است.

 

10- حجامت پهنه یا قطن یا سه بند یا حجامت بین الورکین :

   الف) محل: میان هر دو سرین یا فرود کمرگاه می باشد. استخوان سه بند همان استخوان ساکروم      است و این

حجامت روی ناحیه L5-S1 انجام می شود. این حجامت در بعضی کتب طبی مانندکامل الصناعه به نام حجامت بین الورکین ذکر

شده است .             

 افضل این حجامت آن است که کمی پائینتر از مهره های کمر ی کاملاًٌ بین دو باسن قرار گیرد.

  ب) کاربرد:     - بواسیر و خونریزی ناشی از آن

                         - زحیر (پیچش)

                         - آماس مقعد و درد آن

                          - افراط خون حیض

                          - حرارت کلیه 

                           - منی خونی

                           - آماس گر م بیضه

                           - خارش واژن

                             - دملهای ناحیه مزبور

                              - خارش پشت و ران

                              - باد مثانه و رحم

                             - نقرس

                             - داء الفیل

                              - خارش مقعد

    ج)عوارض جانبی :       1- کاهش قوت جنسی درمردان ( در صورتیکه بدون وجود ضرورت و    خارج از اندازه انجام شود. )

   2- باعث لاغری کلیه می شود . 
   3- چربی کلیه را آب می کند.

نکته: این حجامت با آتش( با تیغ یا بدون تیغ) همین اثر را دارد ولی با تیغ قویتر است به جز در بیماریهای ریحی که بدون تیغ قوی تر است.

        د) در روایات : این حجامت بعنوان حجامت فریادرس بیان شده است.

 

11- حجامت ران یا سر فخذین:

  1) قدام ران : الف) محل: در قسمت فوقانی رانها از جلو انجام می شود.

       ب) کاربرد: 1- خارش و ورم بیضه وخارش قضیب

                     2- آمنوره

                        3- جراحات ران

                       4- زخمهای ران و ساق

                 ج) نحوه انجام آن: باید انسان بنشیند و پاهایش را دراز کند و هر دو پا را به هم چسبانده و

                   محجمه را در قسمت فوقانی رانها قرار دهد . تیغ زدن باید بعد از مکش بسیار صورت گیرد.

2) خلف ران: الف ) نحوه انجام آن : بیمار در حالت خوابیده به شکم ، محجمه را از پشت روی رانها قرار می دهند 

                   ب) کاربرد: آماس و زخمهای نشیمنگاه

                   ج) عوارض: ذکر نشده است.

14- حجامت ساقین: جانشین فصد دوصافن و یا فصد دو پاشنه پا است . این حجامت در زنان سفیدرو با پوست متخلخل و خون

رقیق از فصد صافن بهتر است.

                  الف) محل: یک وجب بالاتر از قوزک پا یا 4 انگشت زیر زانو کمی مایل به خارج می باشد.

                   ب) کاربرد آن : 1- کاهش امتلاء چون خون را از همه بدن می کشد.

                                    2- تصفیه خون

                                    3- سرگیجه

                                    4- صرع ، مالیخولیا

                                    5- تاریکی چشم

                                    6- دردهای کلیه و رحم و مثانه

                                    7- آمنوره

                                    8- بواسیر