حرفه وطن |
موضوعات مرتبط: آموزشی، خبرهای آموزشی ، ، برچسبها:
موضوعات مرتبط: بهداشت، ، برچسبها:
کلبه پزشکی
آرامش و تمرکز هنگام غذا خوردن میتواند در حفظ سلامت شما موثر باشد.
موضوعات مرتبط: بهداشت، بیماری و واکسن، ، برچسبها:
خونریزیهای مدفوعی وجود خون در مدفوع همیشه باید جدی گرفته شود و با مراجعه به پزشک بررسیهای لازم روی آن صورت گیرد. بواسیر یا هموروئید که به دلیل برجسته شدن رگ های مقعدی ایجاد می شود، شایع ترین علت خونریزی های مدفوعی است.
موضوعات مرتبط: بهداشت، بیماری و واکسن، ، برچسبها: ادامه مطلب نیاز روزانه ما به ویتامینها چندان چشمگیر نیست، اما ویتامینها نقش اساسی در امور حیاتی بدن بازی میکنند و از منظر پزشکی مدرن جایگاه بسیار ویژهای در سلامت انسان دارند. ویتامینها تنوع زیادی دارند حتی برشمردن نام همه آنها مثنوی هفتادمن کاغذ میشود. در میان این خیل عظیم، چندتایی هم هستند که هم اهمیت ویژهای دارند و هم مشهور و سرشناس هستند و بیش از سایر همقطارانشان بر سر زبانها افتادهاند. ویتامین A ویتامین A یک ویتامین محلول در چربی است که به طور طبیعی در بسیاری از خوراکیها یافت میشود. ویتامین A نقش مهمی در دید طبیعی چشمها، دستگاه ایمنی بدن و نیز تولید مثل بازی میکند. همچنین به قلب، ریهها، کلیهها و سایر اندامهای بدن کمک میکند کار خود را بدرستی انجام دهد. دو نوع ویتامین A متفاوت وجود دارد؛ نوع اول: ویتامین A که به صورت کاملا آماده برای جذب در گوشت قرمز، ماکیان، ماهی و محصولات لبنی یافت میشود. نوع دوم که پروویتامین A نام دارد و در میوهها، سبزیجات و محصولات گیاهی یافت میشود. رایج ترین نوع دوم ویتامین A در خوراکیها و مکملهای خوراکی بتاکاروتن وجود دارد. منابع طبیعی ویتامین A ـ جگر گاو و گوشت قرمز (هشدار: این خوراکیها کلسترول بالایی دارند، به همین دلیل نباید در مصرف آنها زیادهروی کنیم.) ـ برخی انواع ماهی، مانند سالمون ـ سبزیجات دارای برگ سبز و نیز سبزیجات دارای رنگهای زرد، نارنجی و سبز مانند کلم بروکلی، هویج و کدو حلوایی ـ میوههایی مانند طالبی، زردآلو و انبه ـ محصولات لبنی چه افرادی بیشتر در معرض کمبود ویتامین A قرار دارند؟ ـ نوزادان زودرس که اغلب طی سال اول زندگی شان ویتامین A کمی دریافت میکنند. ـ نوزادان، خردسالان، مادران باردار و شیرده، البته در کشورهای در حال توسعه ـ افراد مبتلا به فیبروز کیستی عوارض کمبود ویتامین A در بسیاری از کشورهای در حال توسعه کمبود ویتامین A رایج است. رایجترین عارضه کمبود این ویتامین در خردسالان و مادران باردار نوعی ناتوانی دید در نور پایین است و اگر درمان نشود ممکن است به نابینایی منجر شود. برخی تاثیرات ویتامین A بر سلامت انسان موارد زیر برخی تاثیرات ویتامین A را بر سلامت انسان نشان میدهد. سرطان: افرادی که «مواد غذایی طبیعی» حاوی بتاکاروتن مصرف میکنند احتمالا کمتر در معرض خطر برخی انواع سرطان مانند سرطان ریه یا سرطان پروستات قرار خواهند گرفت، اما بررسیها تا کنون نشان ندادهاند مکملهای حاوی بتاکاروتن یا ویتامین A میتوانند از سرطان پیشگیری کنند یا احتمال مرگ ناشی از سرطان را کاهش دهند. در واقع، بررسیها نشان میدهد افراد سیگاری که مقادیر زیادی مکمل حاوی بتاکاروتن مصرف میکنند در معرض خطر فزاینده سرطان ریه قرار دارند. سرخک: بیماری سرخک برای کودکان مبتلا به کمبود ویتامین A خطرناکتر است. در این کودکان، مکملهای حاوی مقادیر زیاد ویتامین A میتواند تب و اسهال ناشی از سرخک را کم کند. این مکملها همچنین میتوانند خطر مرگ کودکانی را که همزمان به کمبود ویتامین A و سرخک مبتلا هستند در کشورهای در حال توسعه که کمبود ویتامین A در آنها رایج است، کاهش دهد. ویتامین B6 ویتامین B6 به طور طبیعی در بسیاری از خوراکیها وجود دارد. بدن انسان این ویتامین را برای بیش از صد واکنش آنزیمی در فرآیند سوخت و ساز مورد استفاده قرار میدهد. این ویتامین همچنین طی دوران جنینی و خردسالی در تشکیل و رشد مغز و همچنین عملکرد ایمنی بدن نقش دارد. منابع طبیعی ویتامین B6 از آنجا که این ویتامین به طور طبیعی در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد، با مصرف خوراکیهای زیر میتوان میزان مورد نیاز بدن را تامین کرد: ـ گوشت ماکیان، ماهی و اعضای داخلی بدن چهارپایان مانند جگر، دل، قلوه و از این گونه همگی سرشار از ویتامین B6 است. ـ سیبزمینی و سایر محصولات نشاستهای یکی از مهمترین منابع این ویتامین است. ـ میوهها، البته بجز مرکبات نیز یکی از مهمترین منابع ویتامین B6 به شمار میرود. چه کسانی در معرض کمبود ویتامین B6 قرار دارند؟ افراد زیر بیشتر از دیگران در معرض کمبود ویتامین B6 قرار دارند: ـ افرادی که کلیههایشان درست کار نمیکند، شامل افرادی که نیاز به دیالیز دارند و نیز افرادی که کلیه پیوندی دارند. ـ افراد مبتلا به اختلالات ایمنی خودکار بدن که سبب خطای سیستم ایمنی و حمله آن به بافتهای سالم بدن میشود. برای مثال، افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید گاهی از کمبود ویتامین B6 رنج میبرند. عوارض کمبود ویتامین B6 افراد مبتلا به کمبود این ویتامین ممکن است طیفی از عوارض را، شامل کمخونی، خارشهای پوستی، خشکی لبها، ترکهایی در کنج دهان و ورم زبان بروز دهند. سایر علائم B6 بسیار پایین را میتوان افسردگی، گیجی و ضعف سیستم ایمنی دانست. خردسالانی که B6 کافی دریافت نمیکنند ممکن است کجخلق و تحریکپذیر شوند یا به صرع مبتلا شوند. ویتامین B12 ویتامین B12 سلولهای عصبی و گلبولها را سالم نگه میدارد و به ساخت DNA در تمام سلولهای بدن کمک میکند. همچنین از نوعی کم خونی که سبب بروز خستگی و ضعف میشود پیشگیری میکند. برای آن که بدن ما بتواند ویتامین B12 را از غذا دریافت کند دو مرحله لازم است. مرحله نخست، اسید کلریدریک درون معده ویتامین B12 را از پروتئین هایی که به آنها چسبیده است جدا میکند. سپس این ویتامین با پروتئینی که در معده تولید میشود ترکیب شده و از این طریق جذب بدن میشود. برخی افراد که نمیتوانند این پروتئین را تولید کنند در دریافت ویتامین B12 از همه غذاها و مکملهای خوراکی با مشکل مواجه میشوند. منابع طبیعی ویتامین B12 این ویتامین به طور طبیعی در طیف گسترده ای از غذاهای حیوانی یافت میشود. غذاهای گیاهی ویتامین B12 ندارند مگر آن که در صنایع غذایی آنها را با این ویتامین غنی کرده باشند. موارد زیر خوراکیهای طبیعی حاوی این ویتامین است که به نوعی مهمترین منابع طبیعی آن نیز به شمار میروند و با مصرف آنها میتوان نیاز بدن را در این زمینه برطرف ساخت: ـ جگر گاو و صدف خوراکی بهترین منبع ویتامین B12 محسوب میشوند. ـ ماهی، گوشت قرمز، گوشت ماکیان، تخم مرغ، شیر و سایر محصولات لبنی. چه افرادی بیشتر در معرض کمبود ویتامین B12 قرار دارند؟ به طور کلی افرادی که محصولات حیوانی کافی مصرف نمیکنند در معرض کمبود ویتامین B12 قرار دارند. علاوه بر این برخی افراد نیز در دریافت این ویتامین با مشکل روبهرو میشوند: ـ بسیاری از افراد سالمند، که اسید کلریدریک کافی در معده شان وجود ندارد نمی توانند ویتامین B12 طبیعی موجود در مواد غذایی را جذب کنند، افراد بالای 50 سال باید بیشترین میزان نیاز خود به ویتامین B12 را از طریق مواد غذایی غنی شده یا مکملهای خوراکی (البته به دستور پزشک) برطرف کنند زیرا بدن بیشتر افراد بالای ـ افرادی که در ناحیه معده و روده تحت عمل جراحی قرار گرفتهاند، مانند جراحی برای کاهش وزن یا افراد مبتلا به برخی اختلالات گوارشی در دریافت این ویتامین مشکل دارند. ـ افرادی که محصولات حیوانی مصرف نمیکنند یا بسیار کم مصرف میکنند خودشان را از ویتامین B12 محروم میسازند. زیرا این ویتامین به طور طبیعی فقط در غذاهای حیوانی وجود دارد. این مساله بخصوص در مورد مادران باردار و شیرده بسیار مهم است زیرا دریافت نکردن کافی این ویتامین حتی میتواند سبب کمبود آن در بدن فرزندشان شود. عوارض کمبود ویتامین B12 کمبود این ویتامین سبب بروز خستگی، ضعف، یبوست، کاهش اشتها، کاهش وزن و برخی اقسام کمخونی میشود. بعلاوه ممکن است مشکلات عصبی، مانند خواب رفتن یا گزگز کردن دستها و پاها را نیز به همراه داشته باشد. همچنین مشکل در حفظ تعادل، افسردگی، احساس گیجی، زوال عقل و حافظه ضعیف نیز میتواند از عواقب آن باشد. کمبود این ویتامین همچنین میتواند به سیستم عصبی افرادی که کمخونی ندارند آسیب برساند و به همین دلیل حتما باید در اسرع وقت درمان شود. ویتامین C ویتامین C که به اسید اسکوربیک هم معروف است، یک ماده غذایی محلول در آب است و در برخی مواد غذایی یافت میشود. این ویتامین در بدن انسان نقش آنتیاکسیدان را بازی میکند، یعنی به محافظت از سلولها در برابر آسیب رادیکالهای آزاد کمک میکند. رادیکالهای آزاد ترکیباتی است که بدن ما هنگام تبدیل غذا به انرژی میسازد. همچنین عوامل محیطی مانند دود سیگار، آلودگی هوا و پرتو فرابنفش آفتاب میتواند افراد را در معرض رادیکالهای آزاد قرار دهد. بدن انسان برای التیام زخمها و جراحات به پروتئینی نیازمند است که باید آن را به کمک ویتامین C تولید کند. بعلاوه، این ویتامین جذب آهن از غذاهای گیاهی را تسهیل میکند و به سیستم ایمنی کمک میکند وظیفه خود را بدرستی انجام دهد. منابع طبیعی ویتامین C میوهها و سبزیجات بهترین منبع تامین ویتامین C هستند. با مصرف مواد غذایی زیر میتوانید نیاز بدن خود را به این ویتامین برآورید: ـ مرکباتی مانند پرتقال و گریپفروت و نیز آب آنها، فلفل سبز و کیوی مقادیر بسیار زیادی ویتامین C دارند. ـ میوهها و سبزیجات دیگری مانند کلم بروکلی، توتفرنگی، طالبی، سیبزمینی پخته شده در فر و گوجه فرنگی. توجه داشته باشید میزان ویتامین C موجود در مواد غذایی ممکن است در اثر نگهداری طولانیمدت مواد غذایی و نیز در فرآیند پخت و پز کاهش یابد. بخارپزکردن یا طبخ غذا در مایکروفر در میان سایر روشهای پخت و پز برای حفظ ویتامین C مواد غذایی مناسبتر است. خوشبختانه، بسیاری از خوراکیهایی که منبع ویتامین C به شمار میروند، مانند میوهها و سبزیجات، معمولا خام مصرف میشوند و نیازی به پختن ندارند. عوارض کمبود ویتامین C افرادی که چند هفته ویتامین C دریافت نمیکنند یا کمتر از میزان لازم، یعنی کمتر از 10 میلیگرم در روز دریافت میکنند در معرض ابتلا به بیماری اسکوربوت قرار دارند. این بیماری سبب خستگی، التهاب لثه، لکههای کوچک قرمز و بنفش روی پوست، درد مفاصل، طولانیشدن ترمیم زخم و جراحت و موهای فرفری میشود. از نشانههای دیگر اسکوربوت میتوان به افسردگی، تورم و خونریزی لثه و لقشدن و حتی افتادن دندانها اشاره کرد. افراد مبتلا به اسکوربوت حتی ممکن است دچار کم خونی شوند. اگر اسکوربوت درمان نشود مرگبار خواهد شد. برخی تاثیرات ویتامین C بر سلامت انسان سرطان: افرادی که میوه و سبزی فراوان مصرف و از این طریق مقادیر زیادی ویتامین C دریافت میکنند احتمالا کمتر در معرض خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان مانند سرطان ریه، سینه و روده بزرگ قرار دارند. با این حال، مصرف مکملهای خوراکی ویتامین C، مانند قرصهای جوشانی که کودکان علاقه فراوانی به آن دارند، چه به همراه سایر آنتی اکسیدانها و چه بدون آنها ظاهرا نمیتواند از بروز سرطان پیشگیری کند. ویتامین E ویتامین E از ویتامینهای محلول در چربی است و در بسیاری از مواد غذایی یافت میشود. این ویتامین در بدن نقش آنتی اکسیدان را بازی میکند، به عبارت دیگر از سلولها در برابر رادیکالهای آزاد محافظت میکند. رادیکالهای آزاد مواد مرکبی است که هنگام تبدیل غذا به انرژی در بدن انسان تشکیل میشود و میتواند به سلولهای بدن آسیب برساند. علاوه بر این، برخی عوامل محیطی مانند دود سیگار، آلودگی هوا و پرتو فرابنفش خورشید نیز انسان را در معرض رادیکالهای آزاد قرار میدهد. همچنین بدن برای تقویت سیستم ایمنی به ویتامین E نیاز دارد تا بتواند با ویروسها و باکتریهای مهاجم مقابله کند. این ویتامین به گشادشدن رگهای خونی کمک میکند و مانع لختهشدن خون در آنها میشود. علاوه بر همه اینها، سلولهای بدن از ویتامین E برای تعامل با یکدیگر و انجام بسیاری از وظایف مهم خود استفاده میکنند. منابع طبیعی ویتامین E ویتامین E به طور طبیعی در خوراکیهای بسیاری یافت میشود. با خوردن خوراکیهای زیر شما میتوانید مقدار لازم ویتامین E بدن خود را تامین کنید: ـ روغنهای گیاهی مانند روغن جوانه گندم، روغن آفتابگردان، روغن دانه گلرنگ در زمره بهترین منابع ویتامین E قرار دارند. روغن ذرت و نیز روغن سویا نیز میتوانند بخشی از ویتامین E مورد نیاز بدن را تامین کنند. ـ مغزهای گیاهی، مانند بادام زمینی، فندق و بخصوص بادام درختی، و نیز تخمههایی مانند آفتابگردان در زمره بهترین منابع ویتامین E قرار دارند. البته خاصیت خام همه این تنقلات بسیار بیشتر از خاصیت بوداده آنهاست. چه بسا بو دادن و نمک سود کردن خاصیت این تنقلات را در بسیاری از موارد از بین میبرد. ـ سبزیجات سبز رنگ مانند اسفناج و کلم بروکلی مقداری ویتامین E در خود دارند. چه افرادی بیشتر در معرض کمبود ویتامین E قرار دارند؟ به طور کلی، افراد سالم بندرت نشانههای روشنی از کمبود ویتامین E بروز میدهند. برای اطلاع بیشتر در این زمینه ادامه مطلب را مطالعه کنید. عوارض کمبود ویتامین E کمبود ویتامین E در افراد سالم نادر است. اکثر قریب به اتفاق افرادی که به کمبود ویتامین E مبتلا میشوند در اصل گرفتار مشکل هضم چربی و جذب آن هستند زیرا دستگاه گوارش برای جذب ویتامین E به مقداری چربی نیاز دارد. کمبود ویتامین E میتواند سبب آسیبهای ماهیچهای و عصبی شود که خود این آسیبها به بیحسی دستها و پاها، ناتوانی در کنترل حرکتی بدن، ضعف ماهیچهای و مشکلات بینایی منجر خواهند شد. نشانه دیگر کمبود این ویتامین ضعف سیستم ایمنی خواهد بود. ویتامین D ویتامین D در برخی مواد غذایی که برای سلامت و قوی نگهداشتن استخوانها لازم است یافت میشود. در واقع ویتامین D با کمک به جذب کلسیم از مواد غذایی و مکملهای دارویی به سلامت و تقویت استخوانها کمک میکند زیرا کلسیم یکی از مواد اصلی تشکیلدهنده استخوانهاست. استخوانهای بدن افرادی که ویتامین D بسیار کمی دریافت میکنند ممکن است نرم، نازک و شکننده شود. این عارضه در کودکان به «راشیتیسم (یا نرمی استخوان)» و در بزرگسالان به «پوکی استخوان» معروف است. البته ویتامین D به دلایل دیگری نیز برای بدن بسیار مهم است. برای مثال، ماهیچهها برای حرکت، سلولهای عصبی برای انتقال پیام بین مغز و همه اعضای بدن، سیستم ایمنی برای مقابله با ویروسها و باکتریهای مهاجم به ویتامین D نیاز دارند. بهعلاوه ویتامین D به همراه کلسیم میتواند از سالمندان در برابر پوکیاستخوان مراقبت کند. ویتامین D در سلولهای سراسر بدن یافت میشود. منابع طبیعی ویتامین D خوراکیهای بسیار کمی به طور طبیعی ویتامین D دارند: ـ ماهیهای چرب مانند سالمون و هر ماهی چرب دیگری ـ جگر گاو، پنیر و زرده تخممرغ که حاوی مقداری کمی ویتامین D هستند. ـ قارچ مقدار کمی ویتامین D دارد. آفتاب هنگامی که پوست بدن به طور مستقیم در معرض آفتاب قرار گیرد، بدن ما ویتامین Dمیسازد. بیشتر افراد دستکم مقداری از ویتامین D مورد نیاز خود را از این راه به دست میآورند، اما یک نکته بسیار مهم در این روش وجود دارد: پوست بدن حتما باید به طور مستقیم در معرض آفتاب قرار گیرد و آفتابی که به هر نحو دیگری حتی از پشت شیشه پنجره به پوست بدن بتابد نمیتواند سبب تولید ویتامین D در بدن شود. ابرها، سایهها و البته داشتن پوست تیره همگی عواملی هستند که سبب کاهش میزان تولید ویتامین D در معرض آفتاب میشوند. اما، باوجود اهمیت آفتاب برای تولید ویتامین D در بدن، باید مراقب اثرات مخرب و سرطانزای آن نیز بود زیرا بی مبالاتی سبب افزایش خطر سرطان پوست خواهد شد. چه افرادی بیشتر در معرض کمبود ویتامین D قرار دارند؟ ـ کودکان شیرخوار، به دلیل آن که شیر انسان منبع مناسبی برای ویتامین D نیست. برای جبران این ویتامین برای شیرخواران باید با پزشک خود مشورت کنید. ـ سالمندان، زیرا پوست آنها در معرض آفتاب نمیتواند مانند دوران جوانی ویتامین D بسازد و کلیههای آنها هم توان چندانی در تبدیل ویتامین D به فرم فعال خود را ندارد. ـ افراد دارای پوست تیره، زیرا پوست آنها کمتر میتواند در معرض آفتاب ویتامین D تولید کند. ـ افراد چاق، زیرا چربی بدنشان مقداری از ویتامین D را به دام میاندازد و از ورود آن به خون جلوگیری میکند. عوارض کمبود ویتامین D افراد به سه دلیل عمده نمیتوانند ویتامین D کافی دریافت کنند. نخست آفتاب ناکافی به دلیل محدودیتهای اقلیمی، شغلی یا فرهنگی. دوم رژیم غذایی نامناسب و سوم ناتوانی کلیهها در فعالسازی ویتامین D در بدن. کمبود ویتامین D در کودکان سبب بروز راشیتیسم میشود که در آن استخوانها نرمشده و خم میشوند. هرچند این بیماری نادر است، اما به هر حال هنوز هم در برخی مناطق رخ میدهد. در بزرگسالانی که به کمبود این ویتامین مبتلا هستند، پوکی استخوان بروز میکند که سبب درد استخوانها و ضعف ماهیچهای خواهد شد.
موضوعات مرتبط: بهداشت، ، برچسبها:
مصرف میوه در سحری، از تشنگی جلوگیری می كند
مصرف میوه یا آب میوه تازه هنگام سحر از تشنگی در طول روز جلوگیری می كند. همچنین برای جبران كمبود میزان آب و املاح بدن در ماه رمضان، می توان از مقداری سوپ یا آش هنگام افطار استفاده كرد. مایعات را می توان در مدت زمان افطار تا سحر مورد استفاده قرار داد. در این صورت هنگام سحر ضرورتی وجود ندارد كه از چند لیوان آب یا از مقدار زیادی چای برای رفع تشنگی در طول روزه داری استفاده كرد. نباید دسرها و شیرینی ها را که حاوی شكر فراوان هستند، به مقدار زیاد مصرف کرد و بهتر است به جای آنها از خرما و توت که دارای قند طبیعی و همچنین املاح و ویتامین هستند، استفاده نمود. روزه داران باید از خوردن غذاهای شور هنگام سحر خودداری كنند، زیرا تشنگی را در طول روز افزایش می دهد، باید از خوردن غذاهای بسیار سرد یا بسیار گرم و نیز از نوشیدن آب سرد در ابتدای افطار خودداری شود و در صورت رفع تشنگی می توان از آب گرم، چای یا شیر گرم استفاده كرد. همچنین مصرف زیاد غذاهای ترش و شور، شیر، میوه و سبزیجات خام و برنج نیز در ازدیاد ترشح اسید معده و درنتیجه ایجاد سوزش و درد معده و اثنی عشر دخالت دارند. مبتلایان به زخم معده و اثنی عشر و ناراحتی روده بهتر است از غذاهایی استفاده كنند كه هضم شان آسان و ساده بوده و باعث نفخ دستگاه گوارش نشود كه از جمله ی این غذاها می توان به غذاهای كبابی و خورشتی، انواع سوپ كم چرب، آب میوه ها، نان، پنیر و ماست به مقدار كم اشاره كرد. استرس و فشار عصبی و روحی ، داشتن گروه خونی O، وجود میكروب هلیكوباكترپیلوری، مصرف قهوه و الكل از عوامل تشدید كننده زخم معده و اثنی عشر هستند.
موضوعات مرتبط: نکات طب سنتی، بهداشت، ، برچسبها:
مشکلات رایج در روزه داری و درمان آن هااز آن جا که در طی ساعات طولانی روز، روزه داران از خوردن و آشامیدن امساک می نمایند در خیلی از اوقات دچار مشکلات ناخواسته ای می گردند که در صورت عدم توجه، می تواند ادامه روزه داری را برای آنان ناممکن نماید. از مهمترین مشکلات می توان به موارد ذیل اشاره نمود: یبوست یکی از مشکلات ایجاد شده در طول روزه داری ماه مبارک رمضان یبوست است که خود باعث ایجاد هموروئید، فیسور(شکاف و زخم دردناک در مقعد) و اجابت مزاج دردناک مدفوع می شود. علل: از علت های ایجاد یبوست می توان به موارد زیر اشاره کرد:
موضوعات مرتبط: بهداشت، بیماری و واکسن، دارو، ، برچسبها: ادامه مطلب
موضوعات مرتبط: بهداشت، ، برچسبها: در عصر جدید مدارس چه چیزهایی به دانش آموزان می آموزند؟
آموزش و پرورش در همه کشورهای جهان مسئله بزرگی برای دولت ها است. حتی پیشرفته ترین نظام های آموزش و پرورش جهان مدام تئوری های جدیدی ارایه می دهند و می کوشند با ایجاد تغییرات لازم در نظام آموزش و پرورش خود، برای رویارویی با شرایط عصر جدید آماده شوند. یکی از پیشروترین کشورها در این زمینه انگلیس است. انگلیسی ها به صرف هزینه های زیاد برای تغییرات دایم در نظام آموزشیشان مشهورند. با این همه آنها همیشه از نظام آموزشی خود ناراضیند و در نتیجه این تغییرات را به طور دایم اعمال می کنند. به عنوان مثال آخرین نظریه آنها این است که باید از سن دو سالگی آموزش جدی را به کودکان آغاز کرد. یکی از بزرگ ترین موضوعاتی که آموزش و پرورش ما هم در عصر جدید می تواند به آن بپردازد ایجاد سیستم آموزش فعال در کلاس های درس است تا دانش آموز فکر کند و کار کند و معلم افکار دانش آموزان را هدایت کند. به عبارتی لازم است آموزش و پرورش از حالت حافظه محوری خارج شود. همچنین لازم است حداقل آموزش ها و مهارت هایی که دانش آموزان برای ورود به عرصه کار و زندگی نیاز دارند به آنها داده شود. این آموزش هم فقط سواد خواندن و نوشتن نیست. چراکه مفهوم سواد درجهان امروز تغییر کرده است. آموزش باید جزو ذات دانش آموز شود تا او بتواند تحلیل کند و مسأله حل کند و گلیم خودش را از آب بیرون بکشد و نیز توانایی کار با رایانه را برای کسب و تحلیل اطلاعات داشته باشد. در تعریف سواد تجدید نظر کنیم با ورود به قرن ۲۱ میلادى و گذار از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی، سواد دیگر همان معنى کلاسیک توانایى خواندن و نوشتن را ندارد. بلکه مفهوم سواد، سواد الکترونیکى و به عبارتى توانایى استفاده از رسانه هاى الکترونیکى به خصوص اینترنت است و مؤلفه هاى دیگرى را هم در برمى گیرد. همین سطح سواد الکترونیکى و به روز شدن اطلاعات فارغ التحصیلان یکى از مهم ترین مسایل پیش روی کشورهاى در حال توسعه از جمله ایران، در قرن ۲۱ به شمار مى آید. چرا که در جامعه اطلاعاتى کسى که خواندن و نوشتن مى داند و حتى فراتر از آن تحصیلات عالى دارد ولى به عنوان مثال نحوه استفاده از اینترنت را نمى داند باسواد تلقى نمى شود. همین امر تغییر بنیادین در نظام هاى آموزشى را مى طلبد. در حالی که در کشور ما هنوز تعداد رایانه نسبت به جمعیت بسیار کم است و هنوز دانش آموزان زیادی پیدا نمی شوند که به رایانه دسترسی داشته باشند یا نحوه استفاده صحیح از رایانه را بدانند. در حالی که رایانه و عصر اطلاعات نحوه تدریس و ارزشیابى و برنامه هاى درسى مدارس را تغییر داده و مى دهد. در مدارس جدید دانش آموزان مى آموزند تا انبوهى از اطلاعاتى را که از اینترنت مى گیرند پردازش کنند و از این اطلاعات در جهت یادگیرى بیشتر استفاده کنند. همچنین آنها مى توانند با منابع علمى جهان ارتباط برقرار کنند. در این شرایط اگر دانش آموزان ما سواد الکترونیکى نداشته باشند، نمى توانیم انتظار داشته باشیم که در آینده همگام با تحولات جدید پیش بروند. چراکه تجار با سواد الکترونیکى مى توانند بهتر تجارت کنند، کارمندان مى توانند مهارت هایشان را افزایش دهند و مدیران دانش مدیریتشان را افزایش دهند. بنابراین اگر ما مى خواهیم در دسته کشورهاى پیشرفته باشیم و فرهنگ خود را اشاعه دهیم لازم است نهضت سوادآموزى الکترونیکى را جدى بگیریم و آموزش و پرورش سواد الکترونیکی را در سرلوحه اهداف خود قرار دهد. در درجه اول لازم است رایانه و اینترنت با قیمت ارزان در دسترس همه قرار بگیرد و همه رایانه را جزو وسایل ضرورى منزل خود به شمار آورند و دانش آموزان در همه مدارس از جمله در مناطق محروم رایانه و اینترنت در اختیار داشته باشند. همچنین از آن مهم تر لازم است که در درجه اول معلمان آموزش ببینند تا بتوانند خودشان از رایانه و اینترنت به بهترین وجه استفاده کنند و شیوه استفاده از رایانه و اینترنت و تحقیق را به دانش آموزان بیاموزند. آموزش مهارت های غیر درسی ضروری است نظام های آموزشی بسیاری از کشورها هدف ایجاد مهارت های غیر درسی را برای ورود به بازار کار و افزایش آستانه تحمل و بردباری برای مواجهه با پیچیدگی های جوامع امروزی جدی می گیرند. اما با وجود گام هایی که برداشته شده ما هنوز نتوانسته ایم آموزش های متناسب با فناوری های قرن ۲۱ را در نظام آموزش و پرورشمان لحاظ کنیم و همچنان جای خالی بسیاری از مباحث مربوط به مهارت های زندگی در نظام آموزشی ما به چشم می خورد. بعضی از این مهارت ها، مهارت هایی هستند که هم در محیط کار و هم در زندگی روزمره و خانوادگی لازمند. به عنوان مثال می توان از مهارت حل مشکل، مهارت تحلیل و روابط عمومی نام برد. بنابراین از نظام آموزشی انتظار می رود حداقلی از مهارت هایی که مردم به آنها نیاز دارند را آموزش دهد. با کاسته شدن از جمعیت دانش آموزی، نظام آموزشی می تواند در کلاس هایی که از جمعیت آنها کاسته شده، مهارت هایی نظیر کار گروهی را به دانش آموزان آموزش دهد. واقعیت این است که بر اساس شیوه های جدید آموزشی دنیا، دیگر نظام های آموزشی انبوهی از اطلاعات ریز را آموزش نمی دهند و شیوه حافظه محوری را کنار گذاشته اند. بلکه توانایی حضور ذهن، تشخیص، انتخاب، استدلال و مشارکت را می آموزند. در عصر جدید کسانی که می خواهند وارد بازار کار شوند باید توانایی مناظره، تمرکز و گزینش اطلاعات را داشته باشند. به این ترتیب از این توانایی برخوردار می شوند که به عنوان مثال با رجوع به اینترنت اطلاعات مورد نیازشان را تامین کنند و خود را در هر زمانی با مقتضیات حرفه خودشان و یا هر حرفه جدیدی که می خواهند وارد آن شوند وفق دهند. مرتضی خلخالی کارشناس باسابقه آموزشی می گوید: "دانش آموزان باید مهارت جست و جوی منابع مورد نیاز و استفاده از داده ها و کتاب های مرجع و راهنما و امکانات رایانه و اینترنت را برای اندیشیدن و ابداع داشته باشند و فرصت های فراوانی برای مشاهده، جست و جو، پیشنهاد طرح ها و اجرای آنها، ارزیابی شواهد و نتایج و استفاده از بازخوردها برای تعدیل مسیر در اختیارشان قرار دهیم". می توان آموزش کارآفرینی را در کتاب ها گنجاند در کشور ما مدتی است که کارآفرینی اهمیت زیادی یافته است و بسیاری از دستگاه های دولتی و سازمان ها برنامه هایی را برای افزایش تعداد کارآفرینان تدارک دیده اند. منتها تجربه موفق سایر کشورها نشان می دهد که برای پرورش انسانهای کارآفرین باید مفاهیم مربوط به کارآفرینی به شکل پر رنگی در کتابهای درسی گنجانده شود. مدتها است کشورهای پیشرفته به این نتیجه رسیده اند که برای این که نسل بزرگسال کارآفرینی پرورش دهند، باید آموزش کارآفرینی را از دوران کودکی و نوجوانی آغاز کنند. چراکه کودکی که با پول و کسب و کار درست و شرافتمندانه آشنا می شود، در آینده نیز انسانی خلاق و پولساز خواهد بود. جامعه ما نیز به وجود چنین انسان هایی نیاز مبرمی دارد. ژاین نخستین کشوری بود که آموزش کارآفرینی را از مدرسه شروع کرد. به این ترتیب نوجوانان ژاپنی در دبیرستان های این کشور آموختند که چگونه باید در حین تحصیل کار کنند و از کار خود سود به دست آورند. آنها به این ترتیب به جهش صنعتی کشورشان کمک کردند. این تجربه و تجربه موفق سایر کشورها نشان می دهد که برای پرورش انسان هایی کارآفرین باید مفاهیم مربوط به کارآفرینی به شکل پررنگی در کتابهای درسی ایران نیز گنجانده شود. از طرف دیگر هم برای این که انسان های کارآفرینی داشته باشیم، باید به دانش آموزان کمک کنیم که خلاقیتشان را حفظ کنند. روانشناسان می گویند که بیشتر کودکان زیر 5 سال ایرانی خلاق اند ولی فقط تعداد کمی از آنها بعد از 5 سالگی خلاقیت شان را حفظ می کنند. این به معنای آن است که نحوه آموزش و پرورش کودکان ما صحیح نیست. ما در خانه و مدرسه ذهن بچه هایمان را با اطلاعات از پیش تعیین شده پر می کنیم و این رویه را تا پایان دوران مدرسه ادامه می دهیم. به این ترتیب کودکان و نوجوانان ما توانایی کشف، اختراع، استنتاج و نیز قوه خلاقیت شان را از دست می دهند. به این ترتیب نمی توانیم چنان که باید افراد کارآفرین پرورش دهیم. ایراد نوع آموزش ما در این زمینه این است که از پیش تعیین شده است. در حالی که بچه ها خودشان باید به جست و جوی اطلاعات بپردازند و با محرک های گوناگون از جمله ارتباط با طبیعت، افراد و فیلم های مناسب مواجه شوند. موضوع دیگری که در آموزش و پرورش کشورهای پیشرفته جدی گرفته می شود این است که همه کودکان باید دوره پیش دبستانی را بگذرانند. در مهد کودک های این کشورها هم امکانات زیادی برای توسعه تفکر خلاق بچه ها ایجاد شده و برای هر گروه سنی محیط های بازی و اسباب بازی های ویژه مهیا شده است. مهدهای کودک در این کشورها، پرورش خلاقیت های ذهنی، مهارتهای فیزیکی، مهارت های ارتباطی و گفتاری، خلاقیت و حس استقلال را هدف قرار داده اند. تمام اینها دست به دست هم می دهد که از کودکان امروز، افرادی با ایده های نو و کارآفرینانه به وجود بیاید. در نهایت اجباری شدن آموزش پیش دبستانی از نیازهای مبرم نظام آموزش ما است. البته شرط موفقیت تمام این برنامه ها معلمان هستند. معلمان باید به طور مداوم آموزش ببینند و مطمئن شویم که با علاقه وارد این حرفه می شوند. چرا که تا زمانى که معلمان متحول نشوند، نمى توان امیدى به تغییر شیوه آموزش و پرورش داشت. حالا که تعداد دانش آموزان کاهش یافته می توان به بازآموزی معلمان پرداخت و حتی آنها را به خارج اعزام کرد و یا از استادان خارجی برجسته دعوت کرد تا به معلمان آموزش دهند و به تحول در نظام آموزش و پرورش کمک کنند. موضوعات مرتبط: آموزشی، ، برچسبها: |
|
[ فالب وبلاگ : وبلاگ اسکین ] [ Weblog Themes By : weblog skin ] |