چه عواملی باعث بروز گاستریت می‌شوند؟

گاستریت‌ یا ورم‌ معده‌ به حالتی گفته می‌شود كه در آن معده دچار التهاب‌ یا عفونت‌ خفیف‌ در لایه مخاطی می‌شود‌ و معمولا به دو حالت ورم معده شدید یا مزمن بروز می‌كند.

گاهی اوقات ممكن است ورم معده در صورت طولانی شدن منجر به زخم سطحی معده شود.

چه عواملی باعث بروز گاستریت می‌شوند؟

كشیدن سیگار، زیاده‌روی در خوردن بویژه مصرف مواد غذایی كه به سادگی قابل هضم نیستند، ترشح بیش‌ از اندازه‌ اسید معده‌ كه اغلب در نتیجه مصرف نوشیدنی‌های الكلی صورت می‌گیرد، ابتلا به عفونت‌های باكتریایی‌ یا عفونت‌های‌ ویروسی‌ كه این‌ نوع‌ از ورم‌ معده‌ ممكن‌ است‌ مسری‌ باشد، مصرف زیاد كافئین‌ و مصرف برخی از داروها مانند‌ آسپرین‌، داروهای‌ ضدالتهابی‌ غیراستروییدی‌، استرس‌، رژیم‌ غذایی‌ نامناسب‌، ابتلا به برخی از بیماری‌ها‌ كه‌ باعث كاهش مقاومت‌ می‌شوند، خستگی‌ یا كار زیاد و در نهایت وجود باكتری‌ هلیكوباكتر پیلوری‌ در معده همگی می‌توانند از عوامل بروز بیماری گاستریت باشند.

همچنین گاهی اوقات گاستریت پس از انجام یك عمل جراحی مهم یا یك آسیب روحی، سوختگی یا ابتلا به عفونت‌های شدید بروز می‌كند. برخی از بیماری‌های خاص نیز مانند كم‌خونی شدید، اختلالات دستگاه ایمنی خودكار موجب ابتلا به گاستریت می‌شود.

لازم به ذكر است كه گاهی مصرف برخی از مواد تحریك كننده مانند ادویه‌ها یا غذاهای آلرژی‌زا نیز می‌تواند این مشكل را تشدید كند.

علایم‌ بیماری گاستریت كدامند؟‌

شایعترین علائم این بیماری درد شكمی‌ و دل‌ پیچه،‌ سیاه‌ شدن‌ اجابت‌ مزاج‌ در اثر خونریزی‌ گوارشی‌، احساس سوزش در بالای شكم و گاهی‌ استفراغ،‌ بی‌اشتهایی،‌ تب‌، ضعف‌، تورم‌ شكم،‌ درد تند، مبهم‌ و یا آزاردهنده‌ در قفسه‌ سینه،‌ احساس‌ اسید معده در دهان و ندرتاً اسهال‌ است. گاستریت همچنین با آروغ‌ یا نفخ‌ همراه است.

علاوه بر این در گاستریت حاد علائمی چون كوفتگی، احساس پر بودن معده، سر درد، سر گیجه، تشنگی شدید، تنفس تند، كشیدگی شكم، حساس و سفت شدن شكم مشاهده می‌شود.

در گاستریت مزمن ممكن است اختلال در حركت معده و بروز علائمی چون علائم زخم معده بروز كند.

چگونه می‌توان از ابتلا به گاستریت پیشگیری كرد؟‌

اگرچه شما همیشه نمی‌توانید مانع از بروز عفونت ناشی از باكتری هلیكوباكتر پایلوری شوید اما توصیه‌های زیر برای كاهش خطر ابتلا به گاستریت مفید هستند.

یكی از راههای مهم پیشگیری از بروز این بیماری رعایت كردن حد تعادل در خوردن‌ و آشامیدن‌ است. هوشمندانه غذا بخورید. اگر اغلب اوقات هضم غذا برای شما دشوارست، تعداد وعده‌های غذایی را اضافه كرده اما از حجم غذا در هر وعده بكاهید.

از مصرف مواد غذایی كه دریافته‌اید معده شما را تحریك می‌كنند مانند غذاهای ادویه‌دار، مواد خوراكی اسیدی، غذاهای سرخ كرده و یا پرچرب پرهیز كنید.

همچنین به خاطر داشته باشید، بویژه كسانی كه مستعد ابتلا به ورم معده هستند نباید وعده‌های‌ غذایی‌ را فراموش كنند و باید برای هر روز برنامه غذایی‌ منظمی را دنبال كنند.

از مصرف نوشیدنی‌های الكلی بپرهیزید چراكه الكل باعث تحریك پذیری و ساییده شدن لایه مخاطی معده شده و در نهایت منجر به التهاب و خونریزی معده می‌شود.

سیگار نكشید. كشیدن سیگار در لایه محافظ معده اختلال ایجاد كرده و معده را مستعد ابتلا به گاستریت و همچنین زخم معده می‌كند. سیگار در عین حال اسید معده را افزایش می‌دهد، بهبود معده را به تاخیر می‌اندازد و یكی از فاكتورهای مهم خطرزا در ابتلا به سرطان معده است.

حتی‌المقدور از مصرف‌ داروهایی‌ كه‌ معده‌ شما را ناراحت می‌كند، خودداری‌ كنید. نوع داروی مسكنی كه استفاده می‌كنید تغییر دهید. اگر برایتان مقدور است از داروهایی چون آسپرین و ایبوبروفن استفاده نكنید. این قبیل داروها می توانند منجر به التهاب معده شده و تحریكات موجود در معده را تشدید كنند. در عوض می توانید از مسكن‌های حاوی استامینوفن مصرف كنید.

در مورد مصرف داروی مناسب همچنین می توانید با پزشك مشورت كنید تا بهترین راه‌حل را در اختیار شما قرار دهد.

در صورتی كه می‌دانید چه عواملی می‌تواند در شما باعث بروز یا تشدید این حالت شود باید آن عامل را حذف‌ كنید كه معمولاً در این صورت ظرف چند روز بهبودی حاصل می‌شود.

راههای درمان بیماری گاستریت كدامند؟

درمان گاستریت بستگی به عامل خاص بروز آن دارد و ممكن است شامل تغییر در نحوه زندگی، مصرف دارو و یا در موارد بسیار نادر انجام جراحی برای درمان بیماری و یا حالت خاصی كه منجر به ورم معده شده است، باشد.

تشخیص‌ این بیماری با استفاده از روش آندوسكوپی‌ و دیدن‌ درون‌ معده‌ انجام‌ می‌گیرد. در این روش یك‌ لوله‌ انعطاف‌پذیر از مری‌ به‌ داخل‌ معده‌ هدایت‌ می‌شود. به‌ هنگام‌ آندوسكوپی‌ امكان‌ دارد تكه‌ كوچكی‌ از بافت‌ از مخاط‌ معده‌ برداشته‌ شود و برای‌ بررسی‌ به آزمایشگاه‌ فرستاده‌ ‌شود.

هدف‌ از استفاده از این روش رفع‌ علایم‌ و حذف‌ دارو یا ماده‌ای‌ است كه‌ باعث‌ ناراحتی‌ معده‌ می‌شود. در صورت‌ بروز خونریزی‌ زیاد ممكن‌ است‌ نیاز به‌ بستری‌ كردن‌ وجود داشته‌ باشد.

برای‌ ناراحتی‌ و درد خفیف‌ می‌توان‌ از داروهای‌ خنثی‌كننده‌ اسید یا استامینوفن‌ استفاده‌ كرد اما از آسپیرین‌ استفاده‌ نكنید. امكان‌ دارد سایر داروها مثل‌ داروهای‌ بهبود دهنده‌ زخم‌ نیز تجویز شوند.

در روز اول‌ حمله‌ ورم‌ معده‌ غذاهای‌ جامد نخورید. مرتباً مایعات‌ و ترجیحاً شیر یا آب‌ بنوشید. تدریجاً رژیم‌ غذایی‌ عادی‌ خود را از سر گیرید، اما از غذاهای‌ داغ‌ و پر ادویه‌، الكل‌، قهوه و غذاهای‌ اسیدی‌ پرهیز كنید تا زمانی‌ كه‌ علایم‌ كاملاً برطرف‌ شوند.

در پایان به خاطر داشته باشید كه مشكلات گوارشی از بهم خوردگی ساده معده گرفته تا سرطان معده می توانند به دلایل بسیاری از جمله شكل زندگی كه ما انتخاب می‌كنیم و برایمان قابل كنترل است، بروز كنند. در مجموع باید دستگاه گوارش را سالم نگه داشت كه در این زمینه می‌توان از توصیه‌های پزشكان كمك گرفت.

مهمترین توصیه‌هایی كه می‌تواند شما را در این زمینه یاری دهد داشتن عادات تغذیه‌ای مناسب، نگه داشتن وزن در حالت سالم و طبیعی، ورزش كردن به اندازه كافی و البته كنترل كردن استرس و فشارهای روانی روزانه است.
درمان و مراقبت
NPO نگه داشتن بیمار تا بر طرف شدن تهوع و استفراغ سپس به ترتیب مایعات صاف شده ، رژیم نرم و جامد غیر‌محرک .
بررسی سطح تحمل بیمار و گزارش علائم عود مجدد پس از شروع رژیم خوراکی رساندن مایعات وریدی و جبران آب و الکترو‌لیت‌ها در مرحله ناشتا بودن .

درمانهای اختصاصی گاستریت حاد
خنثی کردن اسید یا باز در صورتی که علت گاستریت مصرف این مواد باشد .
اجتناب از لاواژ و تحریک بیمار به استفراغ .
درمان حمایت کننده شامل قرار دادن NGT ، دادن مسکن و آرام بخش در صورت لزوم .
آماده نمودن بیمار جهت آندوسکوپی و یا جراحی احتمالی .

درمان اختصاصی گاستریت مزمن
- تعدیل برنامه غذایی
- فراهم کردن استراحت ، کم کردن استرس .
درمان دارویی شامل : استفاده از آنتی اسیدها ، آنتا گونیست‌های گیرنده‌های H2 هیستامینی و مصرف آنتی‌بیوتیک ( تترا سیکلین و آموکسی سیلین ) و نمک‌های بیسموت در درمان هلیکوباکتر پیلوری طبق تجویز پزشک .
بررسی علائم سوء جذب ویتامین B12 ( در گاستریت آتروفیک ، وجود آنتی‌بادی‌های ضد فاکتور داخلی منجر به سوء جذب ویتامین B12 می‌شود ) .
بررسی خونریزی در گاستریت خونریزی دهنده ( هماتمز ، تاکیکاردی و افت فشار خون ) .

مراقبت پرستاری
کمک به بیمار در شناسایی عوامل تشدید کننده درد و پرهیز از آنها .
صحبت در مورد تعدیل تغذیه ، اجتناب از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های محرک .
آموزش خودداری از آشامیدنی‌های حاوی کافئین ( کافئین باعث افزایش ترشح پپسین می‌گردد ) ، خودداری از مصرف الکل و سیگار کشیدن ( نیکوتین ترشحات بی‌کربنات پانکراس را در دئودنوم کاهش می‌دهد و با افزایش تحریک پاراسمپاتیک فعالیت عضلانی روده را زیاد و باعث تهوع و استفراغ می‌شود ) .
تشویق به استفاده از داروهای تجویز شده ، بررسی اثر بخشی داروها ( بررسی اثر بخشی دارو منجر به پیدا کردن ترکیب درمانی صحیح خواهد شد ) ، دادن اطلاعات در مورد داروهای مصرفی .
آموزش علائم خونریزی گوارشی ( مدفوع سیاه و قیری ، خستگی ، درد و استفراغ خونی ) .
*زخم پپتیک*

بیماری زخم پپتیک ( PUD ) شامل زخم معده ( GU ) و زخم دئودنوم ( DU ) می‌شود .
زخم ( اولسر ) به صورت از هم گسیختگی بیش از mm5 از مخاط که تا زیر مخاط عمق داشته باشد تعریف می‌شود .
PUD بیشتر با عفونت هلیکو باکتر پیلوری و آسیب مخاطی ناشی از NAIDS ارتباط دارد .
خصوصیات زخم معده
- کمتر از زخم دئودنوم شیوع دارد .
- در دهه ششم عمر بیشتر رخ می‌دهد .
- می‌تواند بد خیم شود .
- معمولاً در دیستال معده ( انحنای کوچک نزدیک پیلور ) بوجود می‌آید .
- ترشح اسید معده ( در حالت پایه و وضعیت تحریک شده ) طبیعی و یا کاهش یافته می‌باشد .
- تأخیر در تخلیه مواد جامد از معده وجود دارد .

عوامل مستعد کننده زخم معده
- افزایش ترشح اسید هیدرو‌کلریک ( به دنبال مصرف سیگار ، الکل ، تنیدگی ، نوشیدنی‌های حاوی کافئین ) .
- استعداد خانوادگی ( افراد با گروه خونی O مستعد ترند .
- افزایش ترشح گاسترین توسط تومور گاسترینوما .

پاتوفیزیولوژی زخم معده
تغییرات مخاطی به دنبال تأثیر عوامل مستعد کننده باعث :
1- نفوذ پذیری بیشتر یون‌های هیدروژن به داخل اپی تلیوم و به دنبال آن آزاد شدن هیستامین و تولید اسید خواهد شد .
2- کاهش تولید موکوس به عنوان سدی در مقابل اسید می‌شود .

انواع زخم معده

1- زخم ناشی از استرس : عبارت است از زخم حاد معده و دئودنوم که به دنبال موقعیت‌های استرس‌آور فیزیولوژیکی مانند سوختگی ، عفونت شدید خون و صدمات متعدد جسمانی از 24 الی 72 ساعت بعد از حادثه به وجود می‌آید و با بهبود بیمار ، ضایعات ترمیم می‌شود .
2- زخم کوشینگ : به دنبال آسیب‌های مغزی ایجاد و نسبت به زخم‌های استرس عمیق ترند .
3- زخم کرلینگ : 72 ساعت بعد از سوختگی شدید در معده و دئودنوم ایجاد می‌شود .
4- سندروم زولینگرالیسون : عبارت است از وجود زخم‌های متعدد و مقاوم به درمان در معده به سبب تومور ترشح کننده گاسترین ( گاسترینوما ) در پانکراس .
5- زخم ناشی از هلیکوباکتر پیلوری : هلیکو‌باکتر پیلوری که نوعی باسیل گرم منفی است با اتصال به اپی تلیوم معده و تولید فاکتورهای گوناگون به مخاط معده آسیب می‌زند ونیز بدن میزبان نوعی واکنش التهابی نشان می‌دهد که به سلول‌های مخاط معده آسیب می‌رساند .
6- زخم معده ناشی از سایر عوامل عبارت است از : زخم‌هایی که در اثر عوامل متعدد نظیر اختلال عملکرد اسفنکترپیلور و رفلاکس محتوای دئودنوم ، تأخیر در تخلیه مواد ، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ، استعمال سیگار و …. به وجود می‌آید .

نظرات شما عزیزان:

محسن

ساعت9:31---18 بهمن 1391

[وب سایت] - [ایمیل]

سلام وبلاگ خوشکلی داشتی امیدوارم بتونی هر روز آپدیتش کنی در کل خوب بود.

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: